Lezen is volgens mij een van die dingen waar je of wel, of niet van houdt. Ik val zeker in die eerste categorie. Vanaf kinds af aan was ik al dol op lezen. Er is toch bijna niets zo fijn als op een regenachtige middag met een pot thee en een goed boek op de bank te zitten. Om even je verplichtingen en zorgen opzij te zetten en je te verliezen in een andere wereld. Om samen met de hoofdpersoon op avontuur te gaan, een moord op te lossen of te proberen de wereld te redden. Mee te voelen met de spanning van een achtervolging, het verdriet na de dood van een personage of opluchting wanneer de hoofdpersoon ondanks alle tegenslagen het einde van het boek haalt.
Het begin
Ik kan me nog goed herinneren dat ik voor het eerst de volwassenenafdeling van de plaatselijk bibliotheek ontdekte. Ik denk dat ik een jaar of dertien was, toen ik mijn nieuwsgierigheid niet langer kon bedwingen. Hier waren veel meer rijen van boekenkasten met dikke boeken. En waren ook zoveel verhalen die wachtte om gelezen te worden!
Hier ontdekte ik ook het bestaan van fantasy boeken. Wat mij verraste. Zelfs in de serieuze wereld van volwassenen, hadden mensen geschreven over wonderlijke en vreemde werelden. Meerdere keren per maand sleepte ik dan ook een zware tas boeken mee naar huis vol nieuwe verhalen. Ik perfectioneerde het lezen onder de deken, het lezend de trap aflopen en het lezend door het huis lopen.
Terwijl het naar school gaan overging in studeren en uiteindelijk het werkende leven, bleef ik een fervent lezer. Lezen was iets om te ontspannen en te relaxen. Om even uit je eigen bubbel te komen en mee te voelen en te leven met het leven van een ander.
Je hersenen aan het werk
Lezen voelt dan misschien wel ontspannend, je hersenen zijn wel degelijk hard aan het werk. Allereerst moeten je ogen scherp stellen op de letters. Vervolgens moeten ze gecoördineerde de regel volgen tot het eind van de bladzij en daar een sprongetje maken naar de regel daaronder. Tegelijkertijd moet je de woorden verwerken en van betekenis voorzien. Dan moet je ook nog de woorden in context plaatsen en herinneren wat er eerder is gebeurd. En dat allemaal terwijl je geconcentreerd en gefocust blijft en je je niet laat afleiden door onbelangrijke geluiden van buiten.
Wanneer je er zo naar kijkt, is lezen opeens het resultaat van een gecompliceerde samenwerking tussen de verschillende delen van je hersenen. Dat is tenminste waar ik achter kwam, toen die samenwerking verstoord werd.
Nieuwe realiteit
Na mijn ongeluk besefte ik niet direct dat ik hersenletsel had. In het begin wist ik alleen dat ik heel erg moe was, dat alles veel meer moeite kostte en dat ik dubbel zag. Lezen was niet langer een ontspannende bezigheid, maar een loodzware taak.
Na tien minuten lezen was ik doodmoe. Ik moest met mijn vinger de regel volgen en een oog dicht doen om überhaupt een zin te kunnen lezen. Boeken met spannende politieke intriges waar opeens veel te ingewikkeld om te begrijpen. Dikke boeken waren al helemaal uit den boze. Ik moest dan veel teveel onthouden.
Die beginperiode was zwaar. Ik begreep niet wat ik had, kon haast niets en kon zelfs de tijd niet opvullen met iets dat ik graag deed. Zou ik ooit nog kunnen genieten van een goed boek? Ooit weer het volgende boek van mijn favoriete schrijvers kunnen lezen? En als lezen niet meer kon, hoe moest ik dan de tijd opvullen?
Je moeten aanpassen
Hoop, koppigheid en doorzettingskracht werden mijn spreekwoordelijke krukken. Ik was vastbesloten om weer zo dicht mogelijk bij mijn oude niveau van lezen te komen. En gelukkig hielp de techniek ook mee. Het dubbelzien maakte het lezen moeilijk, maar ik had mijn ogen niet nodig met een luisterboek. Dankzij een zeer attent cadeau van een vriendin, kon ik tussen de revalidatiebehandelingen door ontsnappen naar een andere wereld. Tien minuten luisteren, werd langzaam dertig minuten, tot ik uiteindelijk een uur aaneengesloten kon luisteren.
Het daadwerkelijk lezen van een boek was wat uitdagender. Hier moest een liniaal aan te pas komen, om de zinnen te kunnen volgen. Maar in combinatie met simpelere verhalen en dunnere boeken kon ik uiteindelijk weer boeken lezen! De technologie staat gelukkig ook niet stil. Met de e-readers van nu kan je de regelafstand, marges en lettergrootte zelf instellen. Dit heeft lezen voor mij een stuk makkelijker gemaakt.
Lezen nu
Lezen is nu meestal weer een ontspannen bezigheid. Wel moet ik ook tijdens het lezen regelmatig pauzes nemen, om mijn hersenen de gelegenheid te geven de informatie te verwerken. Een verandering die ik maar al te graag maak, als dat betekent dat ik nog kan genieten van het lezen van een goed boek.
Deze week verschijnt het langverwachte einde van de derde trilogie van Robin Hobb. Wat me inspireerde om deze blogpost te schrijven. Haar ‘Leerling en meester’ was mijn eerste kennismaking met de wereld van de fantasy boeken. Ik heb deze boeken gelezen (en herlezen) op school, tussen de tentamens door, op het strand en tijdens de re-integratie. Ik kan dan ook niet wachten om me met mijn e-reader en een pot thee te installeren op de bank en oude vrienden weer te bezoeken. Wat meteen weer een mooie kans biedt om te oefenen met het nemen van verantwoorde keuzes en het op tijd pauzeren. 🙂
Hou jij van lezen? Wat voor soort boeken lees je het liefst? Hoe vermoeiend of zwaar is het lezen voor jou?
