Zicht is ons meest dominante zintuig, iets wat we waarschijnlijk allemaal wel weten. Wat ik niet wist, of me niet realiseerde, was hoe belangrijk zicht is en hoe vaak hersenletsel en problemen met het zicht samengaan.
De feiten
Uit onderzoek blijkt dat 80-85% van onze waarneming, leren, cognitie en activiteiten door ons zicht tot stand komt. Het gaat daarbij niet alleen om het daadwerkelijk ‘zien’ van een object, maar ook het verwerken van wat je ziet, er betekenis aan geven en erop te reageren. Onze hersenen spelen hier een belangrijke rol in. Aangezien zicht en hersenen zo met elkaar verweven zijn, heeft een groot percentage van mensen met hersenletsel ook visuele stoornissen.
Hoewel ik me afvraag in hoeverre de medische wereld hiervan op de hoogte is. In mijn geval ging er wel wat tijd overheen, voordat ik de hulp kreeg die ik nodig had.
Dubbelzien
Ik herinner me niet alles van die eerste week is het ziekenhuis na het ongeluk, maar wat ik wel weet is dat ik vanaf toen alles dubbel zag. Het beeld van mijn rechteroog is hoger en iets naar rechts verschoven, in vergelijking met het beeld dat mijn linkeroog ziet. Ik heb het geprobeerd na te bootsen in onderstaande foto.
Best vermoeiend, toch? Ik deed dan ook vaak een oog dicht, om energie te sparen en de wereld wat minder verwarrend te maken. Desondanks gingen er een aantal weken voorbij voordat ik werd doorverwezen naar een specialist voor verder onderzoek.
In de tussentijd maakte ik gebruik van ooglapjes. Dubbelzien is namelijk niet alleen vermoeiend, het maakt alles ook veel moeilijker. De stoep buiten veranderde in een hindernisbaan, omdat ik de diepte verkeerd inschatte en vergat welk beeld ‘echt’ was. Lezen of tv kijken was enorm verwarrend en inspannend. Ik zag gewoon teveel. Als ik met iemand praatte hoopte ik maar steeds dat ik in iemands daadwerkelijke ogen keek en niet tegen een voorhoofd zat te praten.
Het was dan ook een enorme opluchting toen ik, bijna een jaar later, eindelijk een bril met prismaglazen kreeg. Eindelijk zag ik de wereld weer enkel. Ik moest mijzelf er maar bij neerleggen dat ik mijn leven lang brillen hiervoor zou moeten dragen, of tenminste dat dacht ik.
Visuele training
Het verhaal gaat tweeënhalf jaar later verder. Ik een podcast ontdekt genaamd ‘Adventures in brain injury’ van Cavin Balaster en luisterde naar afleveringen tijdens mijn lunchpauze. Al zittend op een bankje in de zon, luisterde ik naar interview met iemand die gespecialiseerd was in visuele training. Uit het interview bleek dat visuele training, onder anderen, kon helpen met dubbelzien. Ik werd direct enthousiast en kon haast niet wachten om hierover meer te leren. Het daarop volgende weekend ging ik online op zoek naar meer informatie.
Ik kwam erachter dat het doel van visuele training is, om aangeleerde aspecten van het zicht te her-trainen door neuroplasticiteit. Klinkt goed, toch? In het interview werd het College of Optometrists in Vision Development genoemd en op deze website vond ik meer informatie en een handige ‘vind een doctor’ optie. Na een middag op internet besloot ik een afspraak te maken om deze training te proberen.
Het idee dat ik daadwerkelijk iets kon doen gaf me een gevoel van hoop. Hoop dat dingen beter konden worden, zelfs nadat de revalidatie afgelopen was. Om nieuwe gereedschappen en oefeningen te krijgen die je hersenen moeten stimuleren om nieuwe verbindingen te maken, gaf me het gevoel meer in controle te zijn.
Resultaten
Met visuele training volg je (onder toezicht) een programma dat aangepast is aan jouw visuele behoeftes. Naast de afspraken krijg je ook oefeningen mee om thuis te doen. Het vraagt dan ook wel enige inzet, maar ik merkte al snel een verschil.
Ik realiseerde me dat ik namelijk niet alleen dubbel zag, ik was me ook veel minder bewust van mijn omgeving. Mijn perifere zicht (als je naar een punt kijkt, zie je daaromheen ook nog een -minder scherp- gebied, dat is je perifere zicht) was kleiner geworden. Hierdoor liep ik vaker tegen dingen aan, omdat ik ze niet had opgemerkt of de locatie verkeerd had ingeschat.
Door die training had ik eindelijk weken waarbij ik niet steeds tegen de deurpost of de tafel aanliep. Fietsen door de stad werd ook minder stressvol. Voorheen moest ik bewust met mijn ogen heen en weer, om plotseling overstekende voetgangers te vermijden. Nu merkte ik ze al op in mijn perifere zicht en werd ik veel minder verrast door ‘opeens’ opduikende mensen (of auto’s).
Door de oefeningen ging ik ook langzaam maar zeker minder dubbelzien. Ik denk dat ik nu twaalf sessies heb gehad en voor de derde keer wordt de prisma sterkte in een glazen verminderd. Ik kan nu zelfs een boek lezen zonder bril of zonder bril gaan zwemmen, zonder dat ik dubbel zie! Ik hou het (nog) niet een hele dag vol zonder bril, maar ik hoop dat ik mijn hersenen de komende maanden nog verder kan aanmoedigen.
Afsluiting
Zonder die podcast had ik denk ik niet ontdekt dat dit bestond of mogelijk was. Ik kan natuurlijk alleen vanuit mijn eigen ervaring spreken, maar in mijn geval heeft het zeker geholpen.
De linkjes in deze post gaan naar sites met meer informatie, maar zijn wel allemaal in het Engels.
Beste Evie, mag ik vragen waar jij de visuele training hebt gevolgd? Ik heb dezelfde klachten, bij mij ontstaan (of ontdekt) na een derde zwangerschap. Het belemmert momenteel behoorlijk mijn dagelijks werk en na 3 jaar bij een optemtrist niet veel vooruit te komen (ze verwijzen me door voor een operatie) ben ik wel erg benieuwd naar jouw ervaring met visuele training. Ik heb van de optometrist wel een oefening gekregen met een pen en een kaartje met stippels, maar deze lukken gewoonweg niet om te trainen.
Hoop iets van je te horen.
Hallo Sandra! Ik kan me voorstellen dat dat je heel erg belemmert en wat vervelend dat je oefeningen niet het gewenste resultaat hadden! Ik heb via de site van het College of Optometrists in Vision Development, twee leden in Nederland gevonden (een in Wageningen en een die op twee plekken in Limburg zit). Voor mij was Wageningen dichterbij (Eikendal Optiek). De zorgverzekering vergoed (in mijn geval) deze therapie niet, dus het kost wel wat. Ik hoop dat je hier wat aan hebt!