Winkels zijn plaatsen waarbij je zintuigen overweldigd worden door een stortvloed aan prikkels en informatie. Er staat bijna altijd muziek aan, er is een grote hoeveelheid spullen om uit te kiezen en alles wordt verlicht met hard kunstlicht. Tel daarbij de aanwezigheid van andere klanten op en het zal duidelijk zijn dat winkels en hersenletsel niet altijd een goede combinatie zijn.
In mijn oude leven was ik geen fervent shopper, maar ik ging wel graag zo nu en dan een middagje winkelen met vriendinnen. Dat was, achteraf gezien, de goede oude tijd. Toen mijn ergernissen zich beperkten tot de rijen voor de pashokjes, het niet kunnen vinden van de juiste maat of je door een drukke winkelstraat te moeten banen.
Winkelen, zelfs het doen van boodschappen, voelt nu meer als een noodzakelijk kwaad. Gelukkig kan je tegenwoordig bijna alles online bestellen. Maar soms is het gewoon makkelijker of sneller om toch even een winkel in te lopen. In plaats van een -min of meer- ontspannen activiteit is het winkelen nu een echte expeditie geworden. Eentje die je moet voorbereiden, plannen en uitvoeren volgens plan. Zonder die voorbereiding en planning vergeet ik wat ik moet hebben en raak ik zo snel overprikkeld dat ik het winkelen vroegtijdig moet opgeven.
Voorbereiding & planning
Zo moet ik allereerst zorgen dat ik de juiste accessoires mee heb, oordoppen, een zonnebril of hoed en een boodschappenlijst. Die boodschappenlijst moet ook geordend zijn op de winkelindeling. De snelste route langs alle dingen die ik nodig heb vanaf de ingang naar de kassa. Uiteraard is de timing ook belangrijk. Het moet een dag zijn waar ik voldoende kan rusten en ik moet naar de winkel gaan als er zo min mogelijk andere klanten zijn, maar de schappen al wel aangevuld zijn. Het is wederom de kunst van het vinden van balans.
Wanneer ik dan eindelijk in een relatief rustig winkel loop, blijft er nog een taak over. Niet afgeleid raken. Om niet om me heen te kijken, maar stug de lijst te blijven volgen, af te rekenen en naar huis te gaan. Afleiding betekent namelijk dat ik ga nadenken “Oh, dat ziet er leuk uit, wat kan ik daar allemaal mee doen? Heb ik daarvoor nog andere spullen nodig? Wanneer kan ik dat maken? Hoeveel tijd gaat me dat kosten? Heb ik wel zoveel tijd deze week” of bij kleding “Kan ik dit nu al dragen? Met welke outfits kan ik dat allemaal combineren? Wanneer kan ik dat deze week aandoen? Kan ik dit ook naar mijn werk aan? Heb ik schoenen die hierbij passen?” en ga zo maar door.
Nadenken kost energie en tijd. Tijd en energie die ik beter kan besteden aan het winkelen zelf. De hele winkelervaring moet namelijk wel binnen twintig minuten plaatsvinden. Ben ik er langer dan willen mijn hersenen rust. Nadenken gaat dan niet meer, ik word duizelig en benauwd, ga tegen dingen aanlopen en wil de winkel het liefst zo snel mogelijk verlaten.
Ideale situatie
Na wederom een frustrerende winkelervaring (opeens was de winkelindeling verandert waardoor ik niets meer kon vinden) heb ik deze week nagedacht over mijn ideale winkel. Een winkel waar je niet overladen wordt met prikkels. Waar je misschien zelfs nog wat energie van overhoudt.
Bij mijn ideale winkel kan je online de plattegrond vinden, zodat je je route van te voren kan uitstippelen. Tussentijdse wijzigingen, worden dan ook al bij de ingang aangekondigd. Er staat geen muziek aan en ook de kassa’s zijn stil. Je hoeft niet langs alle producten te lopen om bij de kassa’s te komen. En wanneer het daglicht onvoldoende is, dan wordt de winkel verlicht met zacht, gedempt licht. In plaats van volle schappen met twintig varianten van elk product, is er minder keuze en is de winkel leger.
Als ik voor een schap sta en een bepaald product moet vinden, word ik namelijk overweldigd door een zee aan visuele prikkels. Alle verpakkingen hebben felle kleuren en grote letters, die allemaal je aandacht vragen. Mijn hersenen hebben moeite met het wegfilteren van niet-belangrijke informatie. Het zoeken naar iets voelt dan ook als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Dodelijk vermoeiend.
Hoopvol teken
Zo’n winkel lijkt me best fijn. Of in ieder geval een winkel die een aantal van deze dingen heeft. Ik las een tijdje geleden over een supermarkt in Engeland die elke week een ‘stil uur’ heeft. Speciaal voor klanten die gevoelig zijn voor prikkels. Ik hoop dat meer winkels dit voorbeeld gaan volgen. Tot die tijd blijft het voor mij nog een kwestie van zorgvuldig plannen en voorbereiden.
