Je wereldbeeld wordt voor een groot deel beïnvloedt door wat je leest of ziet. Zolang dat strookt met de realiteit is dat natuurlijk geen probleem. Maar wat nou als je dingen gaat denken of geloven die niet waar zijn. Ik denk dat als ik ‘fake news’ noem, iedereen wel het gevaar hiervan inziet.
Ikzelf heb ook gemerkt dat ik door berichtgeving, of tv programma’s, een aantal (voor)oordelen had, die achteraf volledig onjuist bleken te zijn. Zo kwam ik er al jong meisje tijdens mijn eerste vakantie in Engeland tot mijn grote teleurstelling achter, dat mannen in pak In Engeland niet standaard met een bolhoed en wandelstok rondlopen. Ik weet niet waar ik dat beeld vandaan had gehaald, maar ik had het best graag willen zien. 🙂
Jammer genoeg ontdekte ik later, dat ik ook een aantal misvattingen had over de gevolgen van hersenletsel.
De 10% fabel
Zo geloofde ik een tijdje in de fabel dat we maar 10% van onze hersenen gebruiken. Dat, als je de rest ook zou gebruiken je opeens super slim zou zijn of veel meer dingen zou kunnen. Dat leek mij wel wat. In een vlaag van optimisme zag ik het ook helemaal voor me. Misschien kon, als geluk bij een ongeluk, wel een ander deel van mijn hersenen geactiveerd worden door mijn hersenletsel. Waardoor ik opeens iets nieuws zou kunnen.
Dit idee is helaas een hardnekkige fabel. Wetenschapper en medici hebben dit ook al meerder malen ontkracht. Desondanks kom je het toch steeds tegen in films en series (ik kijk naar jou Limitless).
Verhalen in het nieuws
Dat die fabel waar kon zijn, werd voor mij versterkt door allerlei verhalen in de media over mensen die na een infarct, ongeluk of coma ineens in een andere taal spreken. Of die ineens een buitengewoon talent hebben voor muziek, kunst of wiskunde.
Ook dit zag ik wel zitten. In plaats van een taal te moeten leren, opeens een taal te kunnen spreken. Of opeens schitterende muziek te kunnen componeren. Ik zag al een hele nieuwe carrière voor me waarbij ik als professionele tolk of als succesvol kunstenaar de wereld rond zou reizen. Het zal weinig mensen verbazen dat dit natuurlijk geen realiteit is geworden.
Als je erover nadenkt is dat natuurlijk ook niet zo verrassend. Nieuwsberichten gaan vaak over situaties die afwijken van het ‘normale’. De uitzonderingen. Gewone mensen die opeens speciaal worden, nota bene door een ongeluk. Daar zit blijkbaar het verhaal in. Het simpele feit dat er elk jaar meer dan honderdduizend mensen hersenletsel oplopen en inmiddels meer dan een half miljoen Nederlanders daardoor moet leven met beperkingen, is blijkbaar geen nieuws.
Toch hoop ik dat we dit als maatschappij nooit als gewoon gaan ervaren.
Film & tv
Naast het nieuws, heb je ook nog de wereld van film en tv. Ook hier heb ik een deel van mijn misvattingen aan te ‘danken’. Je gaat er toch vanuit dat er altijd wel een kern van waarheid in de verhalen zit. Hier gaat het ook om een aantal hardnekkige misvattingen, die keer op keer herhaald worden. Er zijn er twee die mij nu het meest frustreren.
De eerste is de fabel dat herhaaldelijk hoofd trauma (bijvoorbeeld meerdere keren geslagen worden) of bewusteloos geslagen worden, geen enkel probleem is. Tuurlijk het moment zelf is vervelend, maar een scene verder rent het betreffende personage weer rond alsof er niets is gebeurd. Dit gaat natuurlijk volledig voorbij aan de realiteit. Ik ben dan ook maar gestopt om naar vechtscenes te kijken. Het resultaat was dat ik namelijk steeds geïrriteerder hardop tegen mijn tv zat te praten (lees: roepen) dat het niet klopt wat ze laten zien. Iets wat blijkbaar de andere mensen in de kamer dan stoort. 😉
De andere misvatting is die van geheugenverlies. Blijkbaar zijn film en tv makers dol op geheugenverlies als element in het verhaal. Geheugenverlies in film en tv, komt meestal in twee varianten voor. Of men is alles vergeten tot een bepaald moment in het verleden (50 First Dates, The Vow) of men vergeet wie ze zijn (Samantha Who, Bourne Identity). Misschien leuk om naar te kijken, maar wederom is het niet realistisch. Zo werken onze hersenen gewoon niet.
Gemiste kans
Ik zie ook nooit een personage met een slechte dag. Een dag waarbij ze de hele dag noodgedwongen binnen blijven, omdat het gewoon even niet meer wil. Een dag waarbij ze niet meer uit hun woorden komen, tegen dingen aan lopen en emotioneel zijn. Wat ik toch een gemiste kans vind. Als je jezelf kan herkennen in een personage, de goede maar ook vooral de ‘slechte’ kanten, voel je je minder alleen. Minder alsof er iets verkeerd is aan je. Daarbij zou dat ook enorm kunnen helpen om het bewustzijn te vergroten over wat hersenletsel wel (en vooral niet) is.
Gelukkig zijn er de laatste jaren ook een aantal films en documentaires verschenen die wel een (meer) realistisch beeld geven. Die daardoor ook voor meer aandacht hebben gezorgd, voor de oorzaken en gevolgen van hersenletsel. Film zoals ‘The Crash Reel’ en ‘Concussion’ en documentaires zoals ‘Louis Theroux: A Different Brain’.
Dit geeft hoop! Er is nog een lange weg te gaan, maar hopelijk zijn we nu wel op de goede weg.
Aan welke tv of film fabel irriteer jij je? Heb jij nog een andere film of serie gezien die hersenletsel wel realistisch weer geeft?
