Stress hoort bij ons normale dagelijkse leven en is ook niet altijd iets slechts. Wikipedia legt stress uit als de reactie van ons lichaam op prikkels of condities die spanning veroorzaken. Wat het niet veel duidelijker maakt, maar wel laat zijn het zowel iets slechts als iets goeds kan zijn. Zo kan positieve stress zorgen voor betere prestaties en motiverend werken.
Ik heb nog steeds dat gevoel van gezonde stress nodig om bijvoorbeeld mijn werk goed te doen. Als ik een deadline heb dan schrijf ik gewoon beter. Zo heb ik altijd wel het voornemen om op tijd deze blogs te schrijven, maar komen de ideeën pas vlak voor de deadline (die ik mezelf heb opgelegd).
Natuurlijk is er dan ook nog de negatieve stress. Dit treedt op wanneer we met een spanning te maken hebben die verder gaat dan wat we (denken) aan (te) kunnen. Stress kan dan leiden tot allerlei negatieve emoties en gedachten en zelfs de gezondheid nadelig beïnvloeden.
Stress en hersenletsel
Ik heb gemerkt dat sinds mijn hersenletsel, spanningen vaker leiden tot negatieve stress. Het dagelijks leven is namelijk al lastig genoeg. Wanneer hier dan nog een extra spanning bij komt, kan ik hier niet goed mee omgaan. Mijn weerbaarheid is verminderd. Spanningen die ik hiervoor goed kon hebben, hebben nu vaker negatieve gevolgen.
Vooral onverwachte gebeurtenissen wekken bij mij een flinke stressreactie op. Zodra ik het gevoel heb dat ik geen, of minder, controle heb gaat het mis. Mijn gezonde verstand wordt dan vervangen door een tunnelvisie op hetgeen dat wat de stress veroorzaakt. Afstand nemen gaat dan niet meer, ik schiet direct in de emotie, kan me niet meer concentreren en mijn batterij raakt sneller leeg. Dit duurt de hele dag en als het tegen zit heb ik hier nog meer dagen last van.
Drie voorbeelden
Verandering op de dag zelf
Ik kan heel slecht tegen veranderingen op de dag zelf. Wanneer de dag teveel afwijkt van wat ik had gepland, bijvoorbeeld wanneer iemand onverwachts wil langskomen of ik opeens iets anders moet doen op mijn werk. Ik kan die aanpassing maar moeilijk maken en schiet al snel in de paniekmodus. Met spontane bezoekjes doe je mij dan ook geen plezier meer. Ook heb ik op mijn werk moeten uitleggen dat ik plotselinge veranderingen niet aankan en tijd nodig heb om me aan te passen.
Ruzies van anderen
Ook van een heftige woordenwisseling tussen mensen, raak ik zeer gestrest. Als ik in dezelfde ruimte ben dan wil ik natuurlijk het liefst uit die ruimte weggaan. Maar door alle emoties en prikkels wordt mijn hoofd dan zo vol, dat mijn lichaam eerder in de ‘verstijf’ modus dan de ‘vlucht’ modus schiet. Het lukt me dan niet meer om op te staan en weg te gaan. Mijn gedachten gaan in een kringetje en ik kan alleen wachten tot de situatie verandert. Dan kan ik pas weggaan en dat is ook het moment dat ik mijn eigen emoties en fysieke reacties voel.
Brandalarm
Een van de meest stressvolle momenten was het brandalarm dat midden in de nacht afging. Gelukkig was er geen brand, maar het apparaat maakte een oorverdovend geluid. De enige samenhangende gedacht in mijn hoofd was die van ‘het geluid moet uit, laat het ophouden’. Logisch denken was een brug te ver. Ik had er dan ook meerdere mislukte pogingen voor nodig (waaronder er met een stok tegen aanslaan en halfnaakt door de gang te rennen, niet mijn meest trotse moment) voordat ik de tegenwoordigheid van geest had om een tafel te verschuiven om erbij te kunnen en de batterij eruit te halen.
Nu ga ik ervan uit dat bijna iedereen wel een paniekreactie heeft wanneer ze wakker worden door het brandalarm. Ook verwacht ik dat logisch denken in zo’n geval voor de meeste mensen lastig is. Ik was echter wel onaangenaam verrast met hoelang ik hiervan de naweeën merkte. Toen het eenmaal stil was heb ik eerst een halfuur in shock op de stoel gezeten. In de week die volgde ging ik steeds naar bed met een gevoel van angst voor een herhaling. Ondanks het feit dat het alarm uit was. Nog een aantal dagen lang bleef ik het geluid in mijn hoofd horen en ben ik meerdere keren uit bed te gaan om te controleren of alles in orde was.
Leren
Ik heb geleerd dat mijn weerbaarheid bij stress sinds mijn hersenletsel een stuk minder is. Door het vermijden van bepaalde situaties en mijn grenzen aan te geven aan anderen, is de situatie enigszins verbeterd. Desondanks kan je negatieve stress niet vermijden.
Ik probeer mezelf te leren om sneller te focussen op mijn ademhaling. In plaats van me druk te maken over de situatie, me volledig te concentreren op het rustig ademhalen. Dit gaat niet altijd makkelijk en helpt niet als er een brandalarm afgaat, maar hopelijk helpt dit om sommige negatieve gevolgen van stress tegen te gaan. Daarna is het een kwestie van lief zijn voor jezelf terwijl je wacht tot alle naweeën weer verdwenen zijn.
Heb jij vreemde dingen gedaan om te ontsnappen aan een stressvolle situatie? Is het jou gelukt om aan andere uit te leggen hoe ze je kunnen helpen om je stress te verminderen? Welke stressvolle situatie is jou bijgebleven?
