5 Tekens dat onze hersenen de grens hebben bereikt

Een van de fijne (zei ze sarcastisch) veranderingen van het leven met hersenletsel is de onvoorspelbaarheid. Want zelfs de best uitgedachte plannen en schema’s kunnen in de soep lopen wanneer je hersenen, voor wat voor reden dan ook, de grens hebben bereikt.

Soms zit het in een kleine onverwachtse verandering die veel van je vraagt. Het zijn in een ruimte waar geluid in echoot, nieuwe felle (led) lichtjes of een gillend kind in de supermarkt bijvoorbeeld.

Of wil je gewoon iets doen, terwijl je weet dat je je grenzen nadert. En soms heb je gewoon een slechte dag. Hoe dan ook, al deze dingen kunnen je regelrecht naar de gevarenzone leiden. De zone, waar je je uitgeput voelt, wanneer het gewoon functioneren en reageren op je omgeving voelt als een haast onmogelijke opgave en wanneer je tijd en ruimte nodig hebt om je batterij weer op te laden en het leven weer aan te kunnen.

Waarschuwingssignalen

Meestal zijn er wel enkele waarschuwingssignalen die je erop attenderen dat je richting de gevarenzone gaat. Signalen van je lichaam die je waarschuwen dat je je grenzen bereikt en dat je je plannen moet gaan aanpassen en aan extra rustmomenten moet gaan denken. Maar het probleem is dat deze waarschuwingssignalen niet altijd heel duidelijk zijn. En helaas komen ze ook niet met een duidelijk etiket als “waarschuwing, je hersenen hebben rust nodig”. Dus zelfs wanneer je merkt dat je anders reageert, dan is het ook heel makkelijk om dat aan iets anders te wijten. Misschien had je wel een deadline op werk, of maak je je zorgen over iets in je familie of heb je gewoon je dag niet. En er is dus altijd die verleiding om gewoon stug door te gaan en maar te hopen dat het niet aan je hersenletsel ligt.

Andere mensen merken deze waarschuwingssignalen dan ook soms eerder op dan ikzelf. Wat dan kan helpen is als men benoemt dat mijn gedrag anders is en men vraagt of ik een pauze nodig heb. Hierdoor kan ik bij mezelf nagaan of ik misschien onbewust richting die gevarenzone ga. En, misschien nog wel belangrijker, weet ik dat de ander mijn beperking accepteert en er rekening mee wilt houden.

Nu is elk hersenletsel uniek en zullen dus ook de waarschuwingssignalen verschillend zijn. Dus misschien herken je deze signalen niet, maar hopelijk kan dit dan toch een gesprek starten om meer bewustwording en begrip te creëren over jouw beperkingen en waarschuwingssignalen.

Vijf tekenen dat je hersenen het moeilijk hebben

Verminderd ruimtelijk inzicht

Als mijn hersenen moe worden, wordt ik onhandiger. Afhankelijk van waar ik ben, loop ik tegen deurposten, stoelen of tafels aan. Of schat ik hoogtes en afstanden verkeerd in wanneer ik de straat wil oversteken, traptreden op moet of de roltrap op wil. In mijn geval dienen de blauwe plekken op mijn benen als een waarschuwingssignaal dat ik mijn grenzen nader.

Terugtrekken

Als je mentaal vermoeid bent, kan de omgang met andere mensen gewoon even te veel zijn. Een gesprek voeren, berichtjes sturen of online met mensen te communiceren vraagt op dat moment veel van de beperkte energie die je nog hebt en trek je je terug. Het kan dan helpen om je af te zonderen tot je voelt dat je weer in staat bent om met anderen om te gaan.

Overtrokken emotioneel reageren

Met een bijna lege batterij wordt het een stuk moeilijk om je reactie op emoties en gevoelens te beheersen. Dit wordt nog een stukje gecompliceerder doordat de kans groot is dat je ook sneller boos en geïrriteerd wordt als je moe bent. Er is dan maar weinig nodig om kwaad en geïrriteerd uit te vallen naar anderen, omdat je op dat moment niet de mentale energie hebt om je reactie op deze gevoelens te beheersen. En daarom kan dit ook tot veel onbegrip en pijn en gekwetstheid bij anderen (en onszelf) leiden.

Wegdromen

Betrokken en gefocust blijven kost veel mentale energie. En wanneer je batterij leeg wordt, is geconcentreerd blijven een hele uitdaging. Hierdoor kan je maar al te gemakkelijk in gedachten verzinken en in plaats van gefocust te blijven simpelweg staren in de verte en de wereld om je heen vergeten.  

Praten wordt een uitdaging

Wanneer het wel lukt om betrokken en gefocust kan blijven, kan een vermoeid brein het een stuk lastiger maken om te communiceren. Het wordt moeilijker om de juiste woorden te vinden of om je gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. Of het lukt je niet meer om op een samenhangende manier met anderen te communiceren. Dit kan erger worden als de reactie van de ander je meer gestrest of onzeker maakt.

Ter herinnering

Deze veranderingen in het gedrag maken de omgaan met anderen moeilijker. Men kan immers overhaast allerlei conclusies trekken over jou (bijvoorbeeld dat je te snel op je tenen bent getrapt of te makkelijk afgeleid wordt) of over zichzelf (dat ze niet interessant genoeg zijn of ze je ongemakkelijk maken). Maar wanneer wij deze waarschuwingssignalen tonen, dan bedrijven onze hersenen topsport. Ons gedrag is dan ook geen reflectie op karakter. Het is simpelweg een teken dat onze hersenen een pauze nodig hebben. Het opladen van onze batterij zal dan ook vaak tot ander gedrag leiden.

Hopelijk kan dit de kans bieden om een eerlijk gesprek te voeren, zodat we elkaar wat beter kunnen begrijpen.